امیریه ۳۷ شهر چهار‌هزارنفری 
۸ دهه از زندگی حاج عباس ربانی در چهاربرج 
مجتمع فرهنگی امام رضا(ع) قلب هنری مشهد است
اگر در فضای مجازی دنبال مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا(ع) بگردید و بخواهید بدانید این مرکز فرهنگی چطور سرپا شده؟ و شکل و شمایل امروزش را پیدا کرده؟
به اطلاعاتی که باید، نمی‌رسید؛ «تأسیس سال۱۳۷۸ با ۱۰ هزار مترمربع مساحت و دیگر اینکه این مجتمع توسط اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان و با مساعدت شهرداری مشهد در محله آزادشهر مشهد و بوستان ملت احداث شده و در حال حاضر تعدادی از انجمن‌ها از جمله هنر‌های تجسمی، خوشنویسی، موسیقی، سینمای جوانان ایران دفتر مشهد، فیلم‌نامه‌نویسان، عکاسی و... در آن مشغول به فعالیت هستند.»
همه آن چیزی که پیدا می‌کنید همین است البته به همراه چند گزارش و خبر از برنامه‌ها و نشست‌هایی که در این مرکز برگزار شده است.
البته بیرون این فضا و بچه منطقه ۱۱ بودن به شما این امکان را می‌دهد که قدر بیشتری از این مجتمع بزرگ واقع در پارک ملت، بدانید؛ مثلا بدانید که این مجتمع یکی از اصلی‌ترین پایگاه‌های هنری شهرمان به‌شمار می‌رود و منبع بسیاری از جریان‌های هنری استان.
از خم همین دانسته‌ها و ندانسته‌ها به سراغ هادی نوری رفته‌ایم که سال‌هاست به‌عنوان مدیر مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع)، بچه‌محل شما اهالی منطقه۱۱ شده است.
خانه انجمن‌ها
گذشته را که بگردید می‌رسید به اینکه مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از فضا‌های فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی افتتاح شده است.
انجمن‌ها در کنار کلاس‌های آموزشی خود تولیداتی هم دارند که مخاطب آنها را بیشتر می‌کند
با این حال در راستای حمایت و نظارتی که جزو وظایف این اداره است و باید از انجمن‌ها و تشکل‌های فرهنگی عام‌المنفعه و دارای اساس‌نامه و مجوز رسمی داشته باشد، طولی نکشیده که مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) پذیرای حضور انجمن‌های مختلف هنری شهرمان شده است؛ «الان بیشتر از ۲۰ انجمن در این مکان فعال هستند.
ضمن اینکه کتابخانه ویژه دفاع مقدس و سالن تئاتر شهر نیز در این مرکز واقع شده‌اند و همین باعث شده که مخاطبان زیادی هر روزه به اینجا سر بزنند و از برنامه‌هایش بهره ببرند.»
آن‌طور که نوری می‌گوید اگرچه انجمن‌های حاضر در مجتمع بیشتر بر آموزش تاکید دارند و عمده مخاطب خود را از آن می‌گیرند، اما «انجمن‌ها در کنار کلاس‌های آموزشی خود تولیداتی هم دارند که مخاطب آنها را بیشتر می‌کند، وجود نگارخانه هم امکان آن را برای انجمن‌ها فراهم می‌آورد که تولیدات و دستاورد‌های خود را به نمایش عموم بگذارند.»
او همان‌طور از حضور کم تشکل‌های مردم‌نهاد در مجتمع خبر می‌دهد، حرفش را با یک وعده دنبال می‌کند؛ وعده‌ای که برای بیشتر تشکل‌های از این‌دست، مسرت‌بخش است؛ «اگر این تشکل‌ها فرهنگی باشند، عام‌المنفعه و دارای اساس‌نامه و مجوز رسمی هم باشند، می‌توانند برای داشتن مکان در مجتمع اقدام کنند.»
گل اینجا را تابستان بچینند
فصول مختلف سال برنامه‌های آموزشی متنوع و ادامه‌داری را هم به این مجتمع هدیه کرده است، برگزاری ترم‌های بهاره، تابستانه، پاییزه و زمستانه کلاس‌های مختلف هنری نمونه‌ای از همین پویایی است به‌گونه‌ای که بیشتر انجمن‌ها در طول سال برنامه دارند و شما هم‌محله‌ای‌ها را دست خالی برنمی‌گردانند.
اگرچه تمام سال مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) برنامه‌ای برای شما دارد، اما نوری هم معتقد است اگر می‌خواهید به گل برنامه‌هایش برسید باید تا تابستان صبر کنید، فصلی که همه انجمن‌ها برایش حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند؛ «در این فصل تمام انجمن‌ها جدای کلاس‌های همیشگی خود در توافقی که با ستاد اوقات فراغت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد استان صورت می‌گیرد، برنامه‌های فوق‌العاده‌ای را برای استفاده همشهریان طراحی کرده و در اختیار آنها می‌گذارند.»
همه حق استفاده دارند اگر...
آن‌طور که نوری می‌گوید نگارخانه مجتمع در طول سال فعال است و جدای انجمن‌های فعال در مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) متقاضیانی از بیرون نیز امکان استفاده از آن را دارند منوط بر صدور مجوز مربوطه از جانب شورای نگارخانه‌های مشهد، اما این نگارخانه در مقایسه با دیگر نگارخانه‌های شهر بسیار کم‌کار می‌نماید.
نوری پاسخ این کم‌کاری را این‌طور می‌دهد: حقیقت این است که ما متقاضیان خصوصی زیادی داریم، اما خیلی از آنها شرایط برپایی نمایشگاهشان در نگارخانه مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) را پیدا نمی‌کنند.
در طول هفته گذشته سی‌دی تصاویر آثار و درخواست سه هنرمند را به شورا فرستادیم، اما هیچ‌کدام تایید نشدند. درجه کیفی نگارخانه مجتمع «الف» است و شورای مربوطه اجازه حضور هر نوع اثری را نمی‌دهد.
او تاکید دارد که «مجتمع و مدیریت آن نقش اجرایی دارند و صدور مجوز برعهده شورای ناظر بر فعالیت نگارخانه‌هاست.»
همین است که «مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) زمانی اقدام به برگزاری نمایشگاه می‌کند که مجوز آن روی میز مسئولش باشد.» او اضافه می‌کند که «درخواست بیشتر هنرمندان برای استفاده از نگارخانه به‌خاطر بیمه است.
با این حساب اگر قرار باشد که به هر درخواستی پاسخ مثبت بدهیم که برای وجهه نگارخانه مناسب نیست اگرچه امسال شرایط متفاوتی با سال گذشته دارد.
غیر از جشنواره کوثر که به همین زودی بخش مد لباسش در نگارخانه مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) برگزار می‌شود، از خرداد تا شهریور تمام وقت نگارخانه پر است، چون مجوز‌های مربوطه آن صادر شده و نگارخانه هرروز برنامه خواهد داشت.»
نوری در پایان گفته‌هایی که به نگارخانه اختصاص دارد تصریح می‌کند که «نگارخانه مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) بدون اینکه وجهی از هنرمندان دریافت کند در اختیار آثار هنرمندان است البته اگر آثارشان مجوز نمایش شورای ناظر بر فعالیت نگارخانه‌های مشهد را بگیرند.»
تئاتر جلوی چشم است
تمرین گروه‌های نمایشی در اتاق‌های مجتمع یکی دیگر از مواردی است که شما امکان مشاهده‌اش را دارید؛ گاهی تعدد تقاضای هنرمندان برای فضای تمرین، کار را به‌جایی می‌رساند که مدیر مجموعه حتی اتاق خودش را برای دورخوانی‌ها در اختیار گروه‌های نمایشی می‌گذارد.
چنین چیز‌هایی باعث شده که برخی‌ها این مجتمع را مجتمع تئاتر بدانند؛ نوری دلیلش را این می‌داند که «تئاتر، چون جلوی دید و گروهی است، طبعا آدم‌های بیشتری را به جانب خود می‌کشاند.
خانواده تئاتر پرجمعیت‌تر است برای همین فعالیت‌های تئاتری مجتمع بیشتر به چشم می‌آیند.»
نوری اینها را که می‌گوید اضافه می‌کند که «از طرفی ما مجموعه تئاتر شهر را اینجا داریم که به‌عنوان بهترین سالن نمایش مشهد، اجرا‌های بیشتر گروه‌های نمایشی شهر را پوشش می‌دهد و همین ترافیک جمعیتی این قشر از هنرمندان شهر را در مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) بالا می‌برد، اما این به‌این معنا نیست که مجتمع فقط روی تئاتر تمرکز کرده است.»
حرف نوری را می‌توان در یکی از همین شب‌های پیش‌رو به‌وضوح دید؛ شب‌هایی که اجرای نمایش‌های مختلف جمعیت زیادی را به سالن تئاتر این مجتمع می‌کشاند و چراغ تئاتر را روشن نگه می‌دارد.
مدیر مجموعه گاهی اتاق خودش را برای دورخوانی‌ها در اختیار گروه‌های نمایشی می‌گذارد
هر انجمنی یک فضای مدیریتی هم می‌خواهد
زیاد بودن فضای مدیریتی مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) یکی از آن انتقاد‌هایی است که برخی از اهالی فرهنگ به فعالیت این مجتمع دارند، اما نوری برای این انتقاد هم پاسخی دارد.
او می‌گوید: جزو اخلاق و اصول وزارت ارشاد است که هدایت، حمایت و نظارت بر انجمن‌ها را با هم داشته باشد؛ بنابراین وقتی انجمنی هست نمی‌تواند بدون نظارت باشد، این است که ما برای هر انجمنی باید مدیریتی هم داشته باشیم.
موضوعات سخت‌افزاری هم بخش دیگری از جواب مدیر را می‌رسانند؛ «هر انجمنی کلاس آموزشی‌اش را برگزار می‌کند و می‌رود، کاری هم ندارد که هزینه‌های مرکز چطور پرداخت می‌شود یا اصلا مشکل خرابی دارد یا نه!
کنترل چنین چیز‌هایی به سیستمی اداری نیاز دارد که در مجموعه حضور داشته باشد. الان ۱۴ هزار مترمربع فضا داریم، نمی‌توانیم این فضا‌ها را بدون مدیریت رها کنیم و تمام فضا را به انجمن‌ها اختصاص بدهیم.»
آن‌طور که نوری می‌گوید این اتفاق دلیل دیگری هم دارد؛ «به‌هرحال بخش زیادی از کار‌های مربوط به هنرمندان در این مرکز انجام می‌شود اموری مثل بیمه هنرمندان یا موارد صنفی‌شان.
زیاد اتفاق می‌افتاد که هنرمندی به اینجا مراجعه می‌کرد و برای یک امضا باز برگردانده می‌شد به اداره‌کل، باز برمی‌گشت.
رفت و آمد‌های این‌چنینی کم نداشتیم برای همین، مدیریت وقت اداره کل فرهنگ و ارشاد استان تصمیم گرفتند که معاون هنری اداره کل که حیطه کاری‌اش متناسب با فعالیت انجمن‌هاست در این مرکز مستقر شود.
حتی در اینجا دبیرخانه‌ای تشکیل دادیم که کار هر هنرمندی از صفر تا صدش همین‌جا انجام شود.» با این حساب است که «هر انجمنی یک مدیر دارد و یک بخش اداری که همه در راستای خدمت به خود هنرمندان در اینجا حضور دارند.»
برای فیلم ولی به کام...
مجتمع یک سالن سینمایی هم دارد؛ سالن سینمایی شهید اصغرزاده که در گذشته به جای نمایش فیلم، بیشتر میزبان اختتامیه جشنواره‌ها و همایش‌های مختلف بود. تنها در ایام جشنواره فیلم فجر مشهد بود که این فضا کارکرد اصلی خود را پیدا می‌کرد و فقط فیلم نمایش می‌داد.
چنین گذشته‌ای برای سالن سینمایی این مجتمع، نوری را بر آن می‌دارد که بگوید «بدون شک برای این موضوع برنامه‌هایی داریم.»
او توضیح می‌دهد که «در گذشته سعی می‌کردیم اگر همایشی در اینجا برگزار می‌شود به نوعی به سینما مربوط باشد تعدادی هم اگر با این موضوع سنخیتی نداشتند به نوعی اجبار بوده یا شهرداری، یا خود اداره‌کل به مکان نیاز داشته و برای کم کردن هزینه‌ها از فضای سالن شهید اصغرزاده استفاده شده است.
این انتقاد به ما وارد است برای همین تلاش می‌کنیم سالن را به کارکرد اصلی‌اش نزدیک کنیم، این سالن مربوط به سینمای آموزشی است.
شخصا معتقدم در این سالن باید آثار داخلی و گاهی خارجی با حضور عوامل فیلم نمایش داده شود. در کنارش از افراد علاقه‌مند به سینما عضوگیری داشته باشیم که در آینده خود این اعضا برنامه‌ریز هنری این سالن باشند.»
حرف نوری در خصوص این سالن به یک خبر ختم می‌شود؛ «مثلا این اعضا می‌توانند در قالب یک کانون فعالیت داشته باشند و برنامه‌های سینمایی سالن را هدایت کنند. الان هم کارگروهی برای این مهم تشکیل شده که تلاش می‌شود ذیل آن مدیریت هنری سالن را به خود هنرمندان واگذار کنیم.»
هنرمندان ما را درک کنند
از گشتن در فضا‌های مختلف مجتمع که فارغ می‌شویم، نوری رو به مخاطبان مجتمع، درخواستی را مطرح می‌کند؛ «من فقط از هنرمندان می‌خواهم که ما را درک کنند. بدون شک در فضای فعلی کاستی‌هایی هست، اما نیازی نیست روی آنها تمرکز کنیم زیرا از داشته‌هایمان غافل می‌شویم.»
کمبود اعتبارات شاید اصلی‌ترین مشکل مجتمع فرهنگی‌هنری امام رضا (ع) باشد؛ «فعالیت‌های مرکز دقیقه به دقیقه در حال افزایش و گسترش است و این فعالیت‌ها بدون هزینه نیستند.
این است که از هنرمندان می‌خواهم ما را درک کنند، چون با اعتبارات اندک باید خواسته انجمن‌های هنری را برطرف کنیم. نیازی نیست که بگویم اگر اعتبارات بیشتری داشته باشیم بدون شک هدایت بهتری خواهیم داشت.
همین که چراغ این مجتمع روشن است و از پس هزینه‌های آب و برق و گازش بر می‌آید شاهکار می‌کند. نمی‌خواهم شعار بدهم که کاستی‌های اینجا مشکل‌ساز نیستند، اما به همت هنرمندان، کار هیچ‌وقت فلج نمی‌شود.»
او در پایان از هنرمندان هم تشکر می‌کند که «با آنکه به لحاظ مالی چندان حمایت نمی‌شوند بازهم می‌آیند و کارشان را انجام می‌دهند.»
* این گزارش پنج شنبه، ۱۹ اردیبهشت ۹۲ در شماره ۵۳ شهرآرامحله منطقه ۱۱ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
